جملات ناب | چرا از خودمان متنفریم؟!

«از خودمان متنفریم چون جایی در گذشته آن‌چنان‌که باید به ما محبّت نشده است.»

آلن دوباتن

راستان | این جمله نغز که انسان را حسابی به فکر فرو می‌برد از کتاب «گاهی که از نه شنیدن می ترسیم» است که با ترجمه فاطمه حسینی سارانی منتشر شده است.

 هر روز احتمال دارد با دشمنان جدیدی روبه‌رو شویم: «کسانی که با ما مخالف‌اند، کسانی که به ما می‌گویند «بد» هستیم، و کسانی که می‌گویند باید از خودمان شرمنده باشیم یا حتی از صحنهٔ روزگار محو شویم.» این کتاب به ما یاد می‌دهد چطور با این افراد مقابله کنیم.

آلن دوباتن کیست؟ 

به گزارش راستان، آلن دو باتن فیلسوف، نویسنده و مجری تلویزیونی در ۲۰ دسامبر ۱۹۶۹ میلادی در زوریخ به دنیا آمد. او نویسنده‌ی کتاب های مشهوری مانند آرامش و خودشناسی است. او فرزند ژاکلین و ژیلبر دو باتن بود. ژیلبر در اسکندریه در مصر زاده شده بود و پس از این‌که به خاطر به قدرت رسیدن جمال عبد‌الناصر مجبور به خروج از مصر شد، برای کار و زندگی به سوئیس مهاجرت کرد و هم‌بنیان‌گذار موسسه‌ی مالی-اعتباری جی‌ای‌ام شد (ثروت خانواده‌ی او در سال ۱۹۹۹ م. حدود ۲۳۴ میلیون یورو تخمین زده شد). مادر آلن متولد سوئیس و از اهالی اشکنازی و پدرش از خانواده‌ی یهودیان سفاردی‌ از شهر باتن در کاستیا و لئون بود.

آلن دوازده سالِ نخست زندگی خود را در سوئیس گذراند و در همین مدت نیز به زبان‌های فرانسه و آلمانی مسلط شد. پس از مهاجرت به انگلیس او تحصیلات خود را در مدرسه‌ی دولتی هارو در این کشور آغاز کرد. تصویری که دو باتن از کودکی خود ارائه می‌دهد غالباً بچه‌ای خجالتی است که در مدارس شبانه‌روزی زندگی می‌کند. آلن تحصیلات خود را با مطالعه‌ی تاریخ در دانشگاه کمبریج ادامه داد و سپس در سال ۱۹۹۲ م. موفق به اخذ مدرک عالی فلسفه از کالج کینگ لندن شد. نکته‌ی جالب درباره‌ی این نویسنده این است که وی تحصیلات خود را در مقطع دکتری فلسفه در دانشگاه هاروارد نیز آغاز کرد اما تصمیم گرفت برای نوشتن فلسفه به زبان ساده و همه‌فهم دانشگاه را رها کند.

آلن دوباتن به عنوان نخستین اثر خود، کتاب «جستارهایی در باب عشق» را در سال ۱۹۹۳ میلادی منتشر کرد. وی در این کتاب با نگاهی فلسفی از زوایای مختلف به مسأله‌ی عشق پرداخته و از منظر ادبیات، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و فلسفه این مسأله را تحلیل کرده است. او در این کتاب که در ۲۴ سالگی نویسنده به رشته‌ی تحریر درآمده است، تلاش دارد تا نشان دهد که فلسفه را هم می‌‌توان به زبان ساده نوشت. استقبال گسترده از انتشار این اثر سبب شد تا آلن دوباتن به چهره‌ای مشهور تبدیل شود.

جستارهایی در باب عشق در بیش از دو میلیون نسخه چاپ شد و به فروش رسید و به زبان‌های مختلفی ترجمه شد. این کتاب داستان زن و مردی است که در یک پرواز به صورت اتفاقی کنار یک‌دیگر قرار می‌گیرند و همه‌چیز با یک مکالمه‌ی‌ ساده آغاز می‌شود. آن‌ها تصمیم می‌گیرند که پس از پایان پرواز نیز یک‌دیگر را ملاقات کنند و به این ترتیب در طول داستان ارتباطشان با یک‌دیگر نزدیک‌تر می‌شود. این کتاب از بیست‌و چهار فصل کوتاه تشکیل شده و نویسنده تلاش کرده است در آن با اتکا به آراء ارسطو، ژان پل سارتر، ویتگنشتاین و کارل مارکس عشق را تعریف کند. علاوه بر این، اثر مذکور به درگیری‌ها و مشکلات بروزیافته در روابط عاطفی نیز اشاره دارد و تلاش می‌کند دلایل آن‌ها را از منظر فلسفی آشکار کند.

دوباتن که پنج کتاب تأثیرگذار زندگی خود را «اسطوره‌شناسی‌ها» از رولان بارت، «قبر ناآرام» نوشته‌ی سیریل کونولی، «نامه‌هایی از یک رواقی» اثر «سنکا، «مقالات» نوشته‌ی آرتور شوپنهاور و «درجست‌وجوی زمان ازدست‌رفته» از مارسل پروست می‌داند، اولین کتاب ناداستان خود را در سال ۱۹۹۷ میلادی با عنوان «پروست چگونه‌ می‌تواند زندگی شما را دگرگون کند» براساس زندگی و آثار مارسل پروست نوشت که در آمریکا و بریتانیا بسیار پرفروش بود. پس از آن او کتاب «تسلی‌بخشی‌های فلسفه» را در سال ۲۰۰۰ میلادی نگاشت و در آن به گردآوری آموزه‌های تعدادی از بزرگ‌ترین فلاسفه‌ی جهان پرداخت. این کتاب با استفاده از اندیشه‌های این فیلسوفان به خواننده کمک می‌کند تا با مشکلات روزمره‌ی زندگی خود مواجه شود. در فصل اول این کتاب آلن دوباتن با تکیه بر آراء سقراط به این پرسش پاسخ می‌دهد که چگونه می‌توان درد عدم‌محبوبیت را بهبود بخشید. در بخش بعدی کتاب از نظرات اپیکور بهره می‌برد تا به خواننده نشان دهد می‌توان با رنج بی‌پولی کنار آمد. در بخش‌های بعدی نیز او ایده‌های فیلسوفانی نظیر سنکا، میشل دو مونتنی و آرتور شوپنهاور را به زبان ساده مطرح می‌کند.

دو باتن کتاب «اضطراب وضعیت» را در سال ۲۰۰۰۴ میلادی با محوریت اضطراب و این‌که چه شرایطی منجر به اضطراب می‌شود و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد و به آرامش دست یافت، منتشر کرد. او در این کتاب بر این نکته تأکید دارد که موفقیت تنها به تلاش‌های فردی وابسته نیست و جامعه نیز در موفقیت یا عدم موفقیت فرد دخیل است.

این فیلسوف و نویسنده در سال ۲۰۰۸ میلادی تصمیم گرفت تا یک سازمان جدید آموزشی به نام «مدرسه‌ی زندگی» را تأسیس کند. او در این راه از حمایت تعدادی از هم‌فکرانش نیز بهره‌مند بود. این مؤسسه‌ی آموزشی با تمرکز بر زندگی بهتر و عاقلانه‌تر در حال حاضر در لندن، آمستردام، برلین، استانبول، ملبورن، پاریس و سیدنی فعالیت می‌کند. در این مدرسه دوره‌ها و برنامه‌های درسی تفاوت‌های زیادی با دیگر مدارس دارند و هدف از ارائه‌ی آن‌ها کسب مهارت در حوزه‌هایی شغلی، اجتماعی، فردی و... می‌باشد. در مدرسه‌ی زندگی افرادی نظیر جان آرمسترانگ، مارک ورنون و رابرت رولند اسمیت نیز با دو باتن همکاری می‌کنند.

یکی دیگر از آثار محبوب آلن دو باتن با نام «شغل مورد علاقه» در سال ۲۰۱۷ میلادی به چاپ رسید. او در این کتاب که از مجموعه‌کتاب‌های مدرسه‌ی زندگی است، می‌کوشد تا به خوانندگان برای پاسخ به این پرسش که «شغل مورد علاقه‌شان چیست؟» کمک کند و پرداختن به این موضوع مهم را از این نقطه شروع می‌کند که ما برای انتخاب شغل مورد علاقه‌ی خود پیش‌فرض‌های نادرستی داریم که همین موضوع می‌تواند به سلامت روانی ما آسیب بزند.

کتاب «معنای زندگی» از دیگر کتاب‌های مشهور آلن دوباتن است که برای نخستین بار در سال ۱۰۱۹ میلادی منتشر شد. او در این کتاب می‌گوید که ما می‌توانیم بین دو فهم از معنای زندگی تفاوت قائل شویم. یکی از آن‌ها یافتن معنای زندگی است و دیگری یافتن معنا در زندگی است. آلن دو باتن معتقد است که ما می‌توانیم معنای شخصی خود را در زندگی بیابیم و برای این کار هم نیاز نیست دست به کاری عجیب بزنیم، بلکه می‌توانیم معنا در زندگی را از طریق عشق، خانواده، کار، دوستی و فلسفه بیابیم. به بیان دیگر آلن دو باتن با زبانی ساده چگونگی یافتن معنا در زندگی را به مخاطبان این کتاب آموزش می‌دهد.

از دیگر آثار این فیلسوف و نویسنده می‌توان به «هنر سیر و سفر» (۲۰۰۲ میلادی)، «یک هفته در فرودگاه» (۲۰۰۹ میلادی)، «دین برای خداناباوران» (۲۰۱۱ میلادی) و «هنر همچون درمان» (۲۰۱۳ میلادی) اشاره کرد. او در سال ۲۰۱۵ میلادی توانست جایزه‌ی یاران شوپنهاور را که به جشنواره‌ی نویسندگان ملبورن تعلق دارد، ازآن خود کند.

آلن دوباتن علاوه‌بر نوشتن کتاب‌های فلسفه‌ی روزمره، در زمینه‌ی سخنرانی هم فعال است. او برای سخنرانی به کشورهای مختلف دنیا سفر می‌کند و در مراکز مهمی نظیر کنفرانس‌های TED، دانشگاه آکسفورد و دانشگاه ادینبروگ سخنرانی کرده است. او هم‌چنین مستندهایی تلویزیونی بسیاری نیز براساس آثار خود منتشر ساخته است.

آن‌چه دو باتن را با سایر فلاسفه متمایز می‌کند، نگاه او به هستی در قالب کلمات ساده است، کلماتی که یک مخاطب عادی و به دور از فلسفه نیز می‌تواند آن‌ها را درک کند. درواقع پیوند دو باتن با فلسفه و ارتباط آن با مردم از طریق متون سهل‌خوان و مردمی باعث شده است که او به یک پل ارتباطی بین علم فلسفه و مردم بدل شود و همین رویکرد نیز باعث شده تا اغلب فلاسفه‌ی هم‌عصرش ارتباط خوبی با وی نداشته باشند؛ اما در میان عموم مردم همواره از مقبولیت بالایی برخوردار بوده است و تیراژ میلیونی کتاب‌هایش، بهترین گواه این موضوع است.